Εισαγωγή

Η μαθησιακή διαταραχή αναφέρεται σε μια ομάδα συνθηκών που επηρεάζουν την ικανότητα ενός ατόμου να κατανοεί, να επεξεργάζεται ή να εφαρμόζει πληροφορίες με τον τρόπο που θεωρείται τυπικός για την ηλικία του. Οι μαθησιακές διαταραχές περιλαμβάνουν καταστάσεις όπως η δυσλεξία, η ΔΕΠ-Υ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητας) και άλλες διαταραχές μάθησης που μπορεί να επηρεάσουν τη σχολική απόδοση, την αυτοεκτίμηση και την ψυχική υγεία των εφήβων. Όταν οι έφηβοι εκτίθενται σε απροειδοποίητα τεστ, η αντίδρασή τους είναι συχνά διαφορετική από εκείνη των συνομηλίκων τους, κυρίως λόγω των ψυχολογικών και γνωστικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν.

Ψυχολογικές Αντιδράσεις και Άγχος

Οι έφηβοι με μαθησιακές διαταραχές ενδέχεται να παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα άγχους και πίεσης όταν αντιμετωπίζουν απροειδοποίητα τεστ. Ένας από τους κύριους λόγους είναι το αίσθημα ανασφάλειας και το φόβο της αποτυχίας, το οποίο ενισχύεται από τις προηγούμενες εμπειρίες αποτυχιών στην ακαδημαϊκή τους πορεία. Όταν δεν έχουν την ευχέρεια να προετοιμαστούν για μια αξιολόγηση, το άγχος τους μπορεί να αυξηθεί σημαντικά, οδηγώντας σε ψυχοσωματικά συμπτώματα όπως αυξημένο καρδιακό ρυθμό, μυϊκή ένταση και αναστάτωση.

Τα άτομα με μαθησιακές διαταραχές μπορεί επίσης να αντιμετωπίσουν δυσκολία στη διαχείριση του χρόνου κατά τη διάρκεια ενός τεστ. Η έλλειψη οργάνωσης και η υπερφόρτωση της συναισθηματικής τους κατάστασης μπορεί να δυσχεράνουν τη συγκέντρωση και τη λήψη των κατάλληλων στρατηγικών για την αντιμετώπιση της εξέτασης. Συχνά, τα τεστ που δεν προειδοποιούνται αποτελούν επιπλέον πηγή άγχους, καθώς οι έφηβοι δεν έχουν χρόνο να οργανώσουν τις σκέψεις τους ή να εξετάσουν διαφορετικές στρατηγικές επίλυσης.

Γνωστικές Αντιδράσεις

Από γνωστικής πλευράς, οι μαθητές με μαθησιακές διαταραχές συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα στην κατανόηση, την απομνημόνευση ή την εφαρμογή πληροφοριών υπό πίεση. Το γεγονός ότι τα τεστ είναι συχνά περιορισμένα χρονικά και απαιτούν γρήγορη σκέψη μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση. Για παράδειγμα, οι έφηβοι με δυσλεξία μπορεί να δυσκολεύονται στην ταχεία ανάγνωση και κατανόηση ερωτήσεων, ενώ οι έφηβοι με ΔΕΠ-Υ μπορεί να έχουν δυσκολία στη συγκέντρωση και στην εκτέλεση πολλαπλών βημάτων υπό χρονικό περιορισμό.

Αυτές οι γνωστικές δυσκολίες συνήθως γίνονται εντονότερες όταν οι μαθητές δεν έχουν την ευχέρεια να οργανώσουν το χρόνο τους ή να ανακεφαλαιώσουν τις πληροφορίες πριν απαντήσουν σε ερωτήσεις. Οι μαθητές με μαθησιακές διαταραχές δεν έχουν πάντα την ικανότητα να “συγκεντρωθούν” με τον ίδιο τρόπο που το κάνουν άλλοι μαθητές, κάτι που τους εμποδίζει να εκφράσουν πλήρως τις γνώσεις τους κατά τη διάρκεια μιας αξιολόγησης.

Κοινωνικές και Συναισθηματικές Επιπτώσεις

Η έκθεση σε απροειδοποίητα τεστ μπορεί να έχει μακροχρόνιες κοινωνικές και συναισθηματικές επιπτώσεις για τους εφήβους με μαθησιακές διαταραχές. Η συνεχής αποτυχία σε ακαδημαϊκές αξιολογήσεις μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη αυτοεκτίμηση και αυτοεκτίμηση, γεγονός που με τη σειρά του μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη ή ανησυχία. Ειδικά για τους εφήβους που έχουν ήδη βιώσει αποτυχίες ή αδικίες λόγω των μαθησιακών τους προβλημάτων, οι επαναλαμβανόμενες αρνητικές εμπειρίες με τα τεστ μπορούν να οδηγήσουν σε αρνητικά συναισθηματικά μοτίβα που επηρεάζουν τη σχολική τους απόδοση και τη γενική ψυχική τους υγεία.

Επιπλέον, οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις με τους συνομηλίκους τους ενδέχεται να επηρεαστούν, καθώς οι έφηβοι με μαθησιακές διαταραχές συχνά αποφεύγουν τις κοινωνικές καταστάσεις που σχετίζονται με την ακαδημαϊκή τους απόδοση. Το άγχος γύρω από τα τεστ μπορεί να εντείνει τα συναισθηματικά προβλήματα και να προκαλέσει απομόνωση ή συναισθηματική εξάντληση.

Δεξιότητες Αντιμετώπισης και Υποστήριξη

Η αποτελεσματική υποστήριξη αυτών των εφήβων κατά τη διάρκεια των απροειδοποίητων τεστ απαιτεί εξατομικευμένες στρατηγικές και υποστήριξη. Ορισμένα βήματα που μπορούν να βοηθήσουν περιλαμβάνουν:

1. Προετοιμασία μέσω στρατηγικών και εργαλείων: Αν και το τεστ είναι απροειδοποίητο, η εξοικείωση με τις στρατηγικές αντιμετώπισης άγχους και οι τεχνικές χαλάρωσης μπορούν να βοηθήσουν τους εφήβους να διαχειριστούν την ένταση.
2. Προσαρμοσμένα τεστ και προθεσμίες: Στην περίπτωση εφήβων με μαθησιακές διαταραχές, η παραχώρηση επιπλέον χρόνου ή η χρήση εργαλείων υποστήριξης μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση από το άγχος και στην καλύτερη απόδοση.
3. Συναισθηματική υποστήριξη: Η συζήτηση και η στήριξη από γονείς, εκπαιδευτικούς και ειδικούς ψυχικής υγείας μπορεί να βοηθήσει τους εφήβους να αναπτύξουν μηχανισμούς αντίδρασης στην πίεση και να μειώσουν το συναισθηματικό κόστος των τεστ.
4. Αναγνώριση και ενίσχυση της αυτοεκτίμησης: Η αναγνώριση των προσπαθειών και όχι μόνο των αποτελεσμάτων μπορεί να ενισχύσει την αυτοεκτίμηση των εφήβων και να τους παρακινήσει να συμμετέχουν σε μελλοντικές αξιολογήσεις με πιο θετική διάθεση.

Συμπεράσματα

Οι έφηβοι με μαθησιακές διαταραχές αντιμετωπίζουν μοναδικές προκλήσεις όταν εκτίθενται σε απροειδοποίητα τεστ. Το άγχος, οι γνωστικές δυσκολίες και οι κοινωνικές επιπτώσεις συνδυάζονται για να δημιουργήσουν ένα πλαίσιο δυσκολίας που απαιτεί εξατομικευμένες προσεγγίσεις. Η κατανόηση αυτών των διαδικασιών και η ανάπτυξη στρατηγικών υποστήριξης μπορούν να βοηθήσουν τους εφήβους να διαχειριστούν καλύτερα την ακαδημαϊκή πίεση και να βελτιώσουν την εκπαιδευτική τους εμπειρία.

 

Βιβλιογραφία

1. LeDoux, J. E. (2000). Emotion circuits in the brain. Annual Review of Neuroscience, 23(1), 155-184.
2. McEwen, B. S. (2007). Physiology and neurobiology of stress and adaptation: Central role of the brain. Physiology, 22(6), 357-371.
3. Phelps, E. A., & LeDoux, J. E. (2005). Contributions of the amygdala to emotion processing: From animal models to human behavior. Neuron, 48(2), 175-187.
4. Sweller, J., & Cooper, M. (1985). The use of worked examples as a substitute for problem solving in learning algebra. Cognitive Science, 9(2), 189-215.
5. Zelazo, P. D., & Cunningham, W. A. (2007). The development of emotion regulation and dysregulation: A clinical perspective. Child Development Perspectives, 1(3), 137-142.

 

Ιωάννα Δημητριάδου

Ψυχολόγος-Ειδική Παιδαγωγός

Εξειδίκευση στη Δυσλεξία, στη ΔΕΠ-Υ και στις Μαθησιακές Διαταραχές, PgD

Συμβουλευτική Υποστήριξη Γονέων

Συγγραφέας στο Upbility Publications

Μέλος στο British Psychological Society, GMBPsS, GBC (#507984)