Η εφηβεία συνιστά μία περίοδο σημαντικών ψυχοσυναισθηματικών μεταβάσεων, ενώ η συμμετοχή στις Πανελλαδικές Εξετάσεις επιφορτίζει περαιτέρω το ψυχικό φορτίο του εφήβου. Όταν, μάλιστα, συνυπάρχει διάγνωση ειδικής μαθησιακής διαταραχής (όπως δυσλεξία, δυσορθογραφία ή ΔΕΠ-Υ), οι απαιτήσεις αυξάνονται σημαντικά – όχι μόνο για τον ίδιο τον έφηβο, αλλά και για το οικογενειακό του περιβάλλον.
Ο γονεϊκός ρόλος υπό πίεση
Η διεθνής βιβλιογραφία καταδεικνύει ότι οι γονείς παιδιών με μαθησιακές διαταραχές εμφανίζουν υψηλότερα επίπεδα αντιληπτού στρες, το οποίο συνδέεται με αισθήματα ανεπαρκούς γονεϊκής επάρκειας και αυξημένες συγκρουσιακές αλληλεπιδράσεις (Dyson, 2010· Wiener & Daniels, 2016). Κατά την περίοδο των εξετάσεων, ο συνδυασμός υψηλών προσδοκιών, κοινωνικής πίεσης και ακαδημαϊκών δυσκολιών δημιουργεί ένα περιβάλλον ψυχολογικής ανσφάλειας.
Η ανασφάλεια αυτή, όταν δεν επεξεργάζεται, μπορεί να μεταφραστεί σε υπερελεγκτική ή επικριτική στάση απέναντι στον έφηβο, υπονομεύοντας τόσο την αυτοεκτίμησή του όσο και την ικανότητά του να διαχειριστεί το άγχος απόδοσης (Sideridis, 2005).
Η σημασία της συμβουλευτικής υποστήριξης
Η συμβουλευτική υποστήριξη γονέων λειτουργεί ως εργαλείο ενδυνάμωσης και ψυχοεκπαίδευσης. Μέσα από τη διαδικασία αυτή, ο γονέας αποκτά:
-
επαρκή κατανόηση των γνωστικών και εκτελεστικών λειτουργιών που επηρεάζονται από τη μαθησιακή διαταραχή,
-
δεξιότητες συναισθηματικής ρύθμισης, ώστε να μην ανατροφοδοτεί το άγχος του παιδιού,
-
λειτουργικές στρατηγικές υποστήριξης, βασισμένες στη συνεργασία και όχι στην επιβολή,
-
ενίσχυση της ανθεκτικότητάς του, ώστε να διαχειριστεί αποτελεσματικά το ψυχολογικό βάρος της περιόδου.
Η συμβουλευτική δεν αποτελεί δευτερεύοντα ή επικουρικό παράγοντα. Αντιθέτως, είναι αναγκαία συνθήκη για την υιοθέτηση μιας σταθερής και υποστηρικτικής γονεϊκής παρουσίας, η οποία συνιστά προστατευτικό παράγοντα για την ψυχική υγεία του εφήβου (Margalit & Heiman, 1986).
Συμπέρασμα
Η ψυχολογική ενδυνάμωση των γονέων αποτελεί κρίσιμο πυλώνα σε κάθε προσπάθεια υποστήριξης εφήβων με μαθησιακές δυσκολίες, ιδίως σε περιόδους υψηλής ψυχολογικής πίεσης, όπως οι Πανελλαδικές. Στην πράξη, δεν επενδύουμε μόνο στην ακαδημαϊκή προετοιμασία του παιδιού, αλλά και στη συναισθηματική ετοιμότητα του οικογενειακού του πλαισίου.
Βιβλιογραφία
-
Dyson, L. L. (2010). Parental stress and children’s adjustment: Some research findings and policy implications. Exceptional Children, 76(2), 183–199.
-
Margalit, M., & Heiman, T. (1986). Family climate and anxiety in families with learning disabled children. Journal of Learning Disabilities, 19(8), 455–459.
-
Sideridis, G. D. (2005). Goal orientations, academic achievement, and depression among students with and without learning disabilities. Learning Disability Quarterly, 28(1), 35–46.
-
Wiener, J., & Daniels, L. M. (2016). School experiences of adolescents with learning disabilities: A mixed-methods perspective. Learning Disabilities Research & Practice, 31 (4), 195–205.
Ιωάννα Δημητριάδου
Ψυχολόγος – Ειδική Παιδαγωγός
Εξειδίκευση στη Δυσλεξία, στη ΔΕΠ-Υ και στις Μαθησιακές Διαταραχές, PgD
Συμβουλευτική Υποστήριξη Γονέων, CBT
Certified Orton- Gillingham Practitioner
Συγγραφέας στην Upbility Publications
Μέλος του British Psychological Society (GMBPsS, GBC)