Η εφηβεία είναι μια περίοδος έντονων αλλαγών, τόσο σωματικών όσο και ψυχολογικών. Πολλοί έφηβοι αντιμετωπίζουν προκλήσεις που επηρεάζουν τη συναισθηματική τους ισορροπία, τις κοινωνικές τους σχέσεις και τη σχολική τους απόδοση. Όταν αυτές οι δυσκολίες γίνονται έντονες ή παρατεταμένες, η υποστήριξη από έναν ειδικό μπορεί να είναι απαραίτητη. Όμως, πότε αρκεί η συμβουλευτική και πότε απαιτείται ψυχοθεραπεία;

Τι είναι η Συμβουλευτική Εφήβων;

Η συμβουλευτική είναι μια βραχυπρόθεσμη διαδικασία που εστιάζει στη διαχείριση συγκεκριμένων προβλημάτων που μπορεί να αντιμετωπίζει ο έφηβος. Ο σύμβουλος παρέχει καθοδήγηση και υποστήριξη, βοηθώντας τον έφηβο να αναπτύξει δεξιότητες αντιμετώπισης (coping skills) και να βρει λύσεις σε προκλήσεις της καθημερινής ζωής.

Πότε είναι κατάλληλη η συμβουλευτική;

Η συμβουλευτική μπορεί να είναι ωφέλιμη όταν ο έφηβος:
✅ Αντιμετωπίζει άγχος που σχετίζεται με το σχολείο ή τις εξετάσεις
✅ Έχει δυσκολίες στις σχέσεις με φίλους, γονείς ή δασκάλους
✅ Παρουσιάζει χαμηλή αυτοεκτίμηση ή έλλειψη αυτοπεποίθησης
✅ Δυσκολεύεται να πάρει αποφάσεις για το μέλλον (π.χ., επιλογή σπουδών)
✅ Βιώνει ήπιες συναισθηματικές μεταβολές που επηρεάζουν τη διάθεσή του
✅ Χρειάζεται υποστήριξη για τη διαχείριση συγκρούσεων ή στρεσογόνων καταστάσεων

Η συμβουλευτική εστιάζει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων, στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας και στην παροχή πρακτικών λύσεων για τη βελτίωση της καθημερινότητας του εφήβου.

Τι είναι η Ψυχοθεραπεία Εφήβων;

Η ψυχοθεραπεία είναι μια βαθύτερη και πιο μακροχρόνια διαδικασία, που στοχεύει στην κατανόηση και θεραπεία βαθύτερων ψυχολογικών δυσκολιών. Ο ψυχοθεραπευτής δεν προσφέρει απλώς συμβουλές, αλλά βοηθά τον έφηβο να αναγνωρίσει και να επεξεργαστεί τα συναισθήματά του, τις σκέψεις και τις συμπεριφορές του.

Πότε είναι απαραίτητη η ψυχοθεραπεία;

Η ψυχοθεραπεία είναι πιο κατάλληλη όταν ο έφηβος:
⚠️ Βιώνει έντονο ή χρόνιο άγχος που τον δυσκολεύει στην καθημερινότητα
⚠️ Παρουσιάζει συμπτώματα κατάθλιψης (έντονη θλίψη, απομόνωση, απώλεια ενδιαφέροντος)
⚠️ Έχει ακραίες συναισθηματικές μεταβολές ή δυσκολία στη ρύθμιση των συναισθημάτων του
⚠️ Εκδηλώνει αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές (π.χ., αυτοτραυματισμός)
⚠️ Παρουσιάζει διατροφικές διαταραχές (π.χ., ανορεξία, βουλιμία)
⚠️ Αντιμετωπίζει τραυματικές εμπειρίες (π.χ., απώλεια αγαπημένου προσώπου, διαζύγιο γονέων, κακοποίηση)
⚠️ Αναπτύσσει εθιστικές συμπεριφορές (π.χ., χρήση ουσιών, υπερβολική χρήση διαδικτύου)

Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βασίζεται σε διάφορες προσεγγίσεις, όπως η Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT), η Συστημική Θεραπεία και η Ψυχοδυναμική Προσέγγιση, ανάλογα με τις ανάγκες του εφήβου.

Πώς να επιλέξουν οι γονείς;

Οι γονείς συχνά δυσκολεύονται να αποφασίσουν αν το παιδί τους χρειάζεται συμβουλευτική ή ψυχοθεραπεία. Εάν οι δυσκολίες του εφήβου είναι παροδικές και σχετίζονται με καταστάσεις της καθημερινής ζωής, η συμβουλευτική μπορεί να είναι αρκετή. Αν όμως παρατηρούνται σοβαρές αλλαγές στη συμπεριφορά, έντονη θλίψη ή άγχος που δεν υποχωρεί, η ψυχοθεραπεία είναι η καλύτερη επιλογή.

Αν υπάρχει αμφιβολία, η αρχική αξιολόγηση από έναν ειδικό ψυχικής υγείας μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό της καταλληλότερης παρέμβασης.

Συμπέρασμα

Η εφηβεία είναι μια περίοδος που μπορεί να συνοδεύεται από προκλήσεις, αλλά και σημαντικές ευκαιρίες για προσωπική ανάπτυξη. Η επιλογή ανάμεσα σε συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία εξαρτάται από τη φύση και τη σοβαρότητα των δυσκολιών που αντιμετωπίζει ο έφηβος. Η έγκαιρη και κατάλληλη υποστήριξη μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας και στην ομαλή μετάβαση στην ενήλικη ζωή.

 

Βιβλιογραφία

1. Corey, G. (2016). Theory and Practice of Counseling and Psychotherapy. Cengage Learning.
2. Beck, J. S. (2011). Cognitive Behavior Therapy: Basics and Beyond. Guilford Press.
3. Siegel, D. J. (2013). Brainstorm: The Power and Purpose of the Teenage Brain. Penguin.
4. American Psychological Association (APA). (2020). Understanding psychotherapy and how it works.
5. World Health Organization (WHO). (2022). Adolescent mental health: Key facts.

 

 

Ιωάννα Δημητριάδου

Ψυχολόγος-Ειδική Παιδαγωγός

Εξειδίκευση στη Δυσλεξία, στη ΔΕΠ-Υ και στις Μαθησιακές Διαταραχές, PgD

Συμβουλευτική Υποστήριξη Γονέων

Συγγραφέας στο Upbility Publications

Μέλος στο British Psychological Society, GMBPsS, GBC